Gói thầu xây lắp tại Tứ Kỳ (Hải Dương): Nhiều tiêu chí “lạ”

Câu chuyện mới đây nhất xảy ra tại Gói thầu số 8 Thi công xây dựng thuộc Dự án Nhà lớp học 3 tầng 12 phòng Trường Tiểu học Văn Tố. Gói thầu có giá dự toán 12,168 tỷ đồng, sử dụng vốn ngân sách xã, phát hành HSMT rộng rãi, qua mạng từ ngày 9 - 19/5/2022, do UBND xã Văn Tố, huyện Tứ Kỳ làm chủ đầu tư.

Theo yêu cầu của HSMT, để đủ điều kiện dự thầu, nhà thầu phải đề xuất “Bản cam kết ứng 100% vốn thi công hoàn thành theo tiến độ gói thầu (không tính lãi) trong trường hợp chủ đầu tư chưa sắp xếp kịp nguồn vốn bố trí cho gói thầu”. Phản ánh đến Bên mời thầu, một nhà thầu cho rằng, đây là yêu cầu hi hữu, hiếm gặp tại các gói thầu xây lắp tương tự, đồng thời vi phạm các quy định pháp luật chuyên ngành liên quan. Theo Nhà thầu, Điều 17 Nghị định số 37/2015/NĐ-CP quy định chi tiết về hợp đồng xây dựng có quy định “trước khi ký kết hợp đồng xây dựng, bên giao thầu phải có bảo đảm thanh toán phù hợp với tiến độ thanh toán đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nghiêm cấm bên giao thầu ký kết hợp đồng xây dựng khi chưa có kế hoạch vốn để thanh toán theo thỏa thuận thanh toán trong hợp đồng, trừ các công trình xây dựng theo lệnh khẩn cấp”. Ngoài ra, pháp luật đấu thầu cũng đề cập việc chủ đầu tư “tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn tới tình trạng nợ đọng vốn của nhà thầu” là một trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu.

Thêm vào đó, HSMT Gói thầu số 8 cũng bị phản ánh không phù hợp với Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017 về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước khi quy định, để đạt điểm tối đa (5 điểm) tại nội dung đánh giá về khả năng huy động nhân sự, 100% nhân sự thực hiện gói thầu phải thuộc biên chế của nhà thầu. Trường hợp số nhân sự biên chế tham dự gói thầu có tỷ lệ dưới 100%, nhà thầu đạt 3 điểm.

Trả lời Báo Đấu thầu, Công ty CP Tư vấn đầu tư xây dựng và Thương mại An Thịnh Phát lý giải việc HSMT yêu cầu cam kết ứng vốn nhằm bảo đảm nhà thầu đáp ứng nguồn lực tài chính sẵn sàng thực hiện gói thầu. Cũng theo Bên mời thầu, HSMT áp dụng thang điểm đánh giá đối với yêu cầu về nhân sự chủ chốt không làm hạn chế nhà thầu, do đây chỉ là tiêu chí tính điểm ưu tiên, không mang tính loại ngay nhà thầu.

Một chuyên gia đấu thầu cho rằng, trước khi tổ chức đấu thầu, chủ đầu tư phải bảo đảm thu xếp nguồn vốn bố trí thực hiện gói thầu, đồng nghĩa công trình đã được bố trí vốn mới đủ điều kiện phát hành HSMT. Cũng theo quy định, khi triển khai hợp đồng, nhà thầu được quyền tạm ứng giá trị hợp đồng theo từng giai đoạn thi công. “Đối chiếu với các điều kiện này, HSMT đang vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu, dẫn đến hạn chế nhà thầu”, vị chuyên gia nhận định.

Theo kết quả lựa chọn nhà thầu được Chủ đầu tư phê duyệt ngày 6/7/2022, nhà thầu duy nhất tham dự và trúng thầu là Công ty TNHH Hoàng Huy với giá 12,156 tỷ đồng, giảm 12 triệu đồng sau đấu thầu.

Mở rộng khảo sát cho thấy, các HSMT do Công ty CP Tư vấn đầu tư xây dựng và Thương mại An Thịnh Phát tư vấn lập đều xuất hiện những tiêu chuẩn đánh giá mang tính hạn chế cạnh tranh tương tự như trên, dẫn đến tình trạng chỉ ghi nhận một nhà thầu tham dự và trúng thầu sát dự toán. Trong đó, có thể kể đến một số hợp đồng được trao cho Công ty TNHH Hoàng Huy như: Gói thầu Thi công xây dựng công trình thuộc Dự án Xây dựng các hạng mục phụ trợ - Trường THCS Chí Minh, huyện Tứ Kỳ (giá trúng thầu 3,643 tỷ đồng; giảm giá 4 triệu đồng); Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Cải tạo, nâng cấp đường giao thông xã Chí Minh, huyện Tứ Kỳ (giá trúng thầu 7,068 tỷ đồng; giảm giá 3 triệu đồng)…